Stap 2
Projectbeschrijving en -afbakening
Deze stap gaat over het wie, waar en wanneer binnen je sensing-project. Bepaal de locatie, stel de stakeholders (inclusief betrokken inwoners en/of publiek) vast en stel een tijdlijn op die je helpt om het gewenste resultaat te bereiken.
Vragen
In deze fase is het zaak om - aan de hand van je doelen en gewenste resultaten - locatiecriteria op te stellen, stakeholders te selecteren, een team met een gedeelde visie te vormen, governance te bepalen en een planning te maken.
Waar kun je je ideeën het best testen?
Wie heb je nodig om je te helpen je doelen te bereiken?
Wanneer denk je dat jij, het team en de stakeholders er klaar voor zijn?
Hulpmiddelen
Houd rekening met de ethische aspecten van crowdmonitoring-projecten en breng je stakeholders bijeen voor een workshop ethiek. In dit stadium raden wij je aan deze hulpmiddelen te bekijken:
Tada-principes
De Ethische Data Assistent (DEDA)
Maak jezelf vertrouwd met de AVG
Multi-stakeholdermanagement
Video's
Bekijk onze video's waarin experts worden geïnterviewd en je adviseren over het opstellen van use cases en doelen. In dit deel spreken we met de deskundige:
Daan Groenink – Innovation Officer, gemeente Amsterdam
2.1 Vragen
Bepaal de locatie, stakeholders (inclusief betrokken inwoners of het publiek) en ontwikkel een tijdlijn voor je projectplan voor het behalen van het gewenste resultaat. Het gaat er hier om dat je je project op de juiste plek, met de juiste mensen en op het juiste moment implementeert – het WAAR, WIE en WANNEER. Enkele overwegingen hierbij zijn:
- Stel locatiecriteria vast die samenhangen met je doelen en de gewenste resultaten.
- Waar kun je je ideeën het beste testen? Kies een locatie.
- Wie heb je nodig om je doelen te behalen? Stel je team samen en selecteer stakeholders. Neem ook het publiek als stakeholder mee, maar houd je communicatie in dit stadium intern.
- Bepaal governance, eigenaarschap, rollen en verantwoordelijkheden.
- Wanneer denk je dat jij, je team en de stakeholders er klaar voor zijn? Wanneer wil je gaan testen? Stel een voorlopig plan en een globale planning op. Ga er maar vanuit dat ze beide nog zullen veranderen!
Dit is het moment om de juridische, technische en ruimtelijke overwegingen van stap 3 op een rijtje te zetten. Neem eerst de ethische aspecten en onderlinge verbanden in beschouwing voordat je verder gaat met je sensing-project.
2.2.1 Data-ethiek van Tada
Het is van belang je bewust te zijn van de maatschappelijke en ethische implicaties van de inzet van sensoren voor monitoring in de openbare ruimte. Neem voordat je je project plant de data-ethiek onder de loep om je besluitvorming te onderbouwen met behulp van een effectief kader.
DEDA-app
De DEDA-app vraagt middels vragen aandacht voor de verschillende fasen van een dataproject. Afhankelijk van de antwoorden die de gebruiker geeft, reageert DEDA met nieuwe vragen, benoemt eventuele knelpunten en actiepunten.
De NYC IoT-strategie: voorbeeld van het vastleggen van principes
Elke stad is anders, maar het kan nooit kwaad om privacyrisico’s in te schatten als onderdeel van een stadsbreed beleid voor sensing-projecten in de openbare ruimte. We moeten ons er bij de inzet van al deze technologieën altijd van bewust zijn hoe invasief ze kunnen zijn.
In maart 2021 publiceerde de CTO-afdeling van de stad New York zijn IoT-strategie (IOT = Internet of Things) voor meer inclusieve sensing-projecten in de openbare ruimte. In dit rapport worden haarfijn zes IoT-principes uiteengezet, die gaan over:
- Governance en coördinatie
- Eerlijkheid en gelijkheid
- Privacy en transparantie
- Efficiëntie en duurzaamheid
- Veiligheid en zekerheid
- Openheid en publieke betrokkenheid
2.2.2 De Algemene Verordening Gegevensbescherming
In dit stadium is het verstandig om je verdiepen in de AVG (de Engelse GDPR). Dit helpt je om al in een vroeg stadium de juiste besluiten te nemen met oog op de juridische aspecten van datagebruik in het algemeen en specifiek voor dataverzameling in de openbare ruimte.
2.2.3 Voorbeelden van projectbeschrijving en -afbakening
Vaak zijn er meerdere stakeholders betrokken bij sensing-projecten in de openbare ruimte, zoals de gemeente, de partij met die de technische oplossing ontwikkelt en implementeert en de inwoners. Uiteraard zijn er verschillende manieren om je project te managen, plannen en de scope te bepalen. Voor partnerschappen waarbij meerdere stakeholders betrokken zijn (multistakeholder partnerships), is de MSP Guide van de Universiteit Wageningen een goed hulpmiddel.
Andere nuttige links voor voorbeelden van projectbeschrijving en -afbakening:
- Urban Labs: A Living Lab way of Working van AMS Institute: zie download hieronder.
- Hoe maak je een projectplan? Een van de vele voorbeelden is dit handige voorbeeld met uitleg van ProjectEngineer.NET.
Rapport Urban Living Labs
'Living labs' worden vaak omschreven als een bijna magische methode voor het overbruggen van de kloof tussen wetenschap, burgers en het bedrijfsleven. Maar wat is een living lab eigenlijk precies? Hoe zet je een succesvol lab op? Professor Ellen van Bueren en alumna Kris Steen presenteren hun bevindingen na onderzoek van 90 lokale innovatieprojecten in metropoolregio Amsterdam en een verdiepend literatuuronderzoek.
Naast het onder de loep nemen van 'stedelijke living labs'; hoe ze werken en hoe ze bijdragen aan een duurzamere leefomgeving, definiëren de schrijfsters negen typerende eigenschappen.
Het rapport biedt een methodologische basis, algemene aanbevelingen en tips voor het opzetten van succesvolle living labs.
2.3 Video's
Door middel van onze video-interviews met experts krijg snel goed advies. Neem voordat je naar stap 3 van de Toolkit gaat een paar minuten de tijd om te luisteren naar persoonlijke ervaringen en inzichten die je helpen bij het opstellen van je projectplan en het vaststellen van de scope. In dit deel: Daan Groenink.
In alle expertinterviews worden deze drie vragen gesteld:
Wat zijn de grootste uitdagingen voor de inzet van sensoren bij monitoring in de openbare ruimte?
Met welke methoden kun je oplossingen vinden voor deze uitdagingen?
Welk advies heb je voor innovators die de inzet van sensortechnologie overwegen?
Daan Groenink
Innovation Officer, gemeente Amsterdam
Daan deelt zijn specifieke ervaringen met projectplanning voor crowdmonitoring en legt uit waarom je moet starten bij de eindgebruiker (bewoners of het publiek) zodra je gaat nadenken over potentiële oplossingen. Hij raadt aan om snel te starten met testen, zodat je direct kunt zien of en hoe jouw oplossing in de praktijk werkt.
Je hebt stap 2 afgerond, nog vier stappen te gaan.
Responsible Sensing Toolkit Workshop Trial
Zoals je hebt gemerkt is het gehele proces aardig complex. Zelfs als stedelijke innovator met ervaring in projecten rondom sensing kan het moeilijk zijn om deze tools zelfstandig te implementeren.
Heb je hulp nodig? Meld je aan voor onze Responsible Sensing Toolkit Workshop Trial (Workshop 1). Deze workshop helpt jou en je team jullie dilemma's in kaart te brengen aan de hand van het Decision Canvas. De Workshop Trial duurt slechts een uur en helpt je bij het maken van een heldere roadmap naar een verantwoord en ethisch sensing-project. In bepaalde gevallen bieden wij deze workshop gratis aan.
Bekijk onze workshops of neem contact op met Sam Smits.
