Shuttercam

Achtergrond Shuttercam project

Dit project komt voort uit de kritiek dat het te gemakkelijk is om nieuwe sensoren te installeren en deze non-stop te laten draaien. Een van de redenen voor deze kritiek is het feit dat dit steeds minder moeite kost.

Binnen publieke organisaties bestaan procedures die men moet volgen om de noodzaak van een sensor na verloop van tijd steeds te evalueren, maar hierbij bestaat het risico dat deze procedures niet altijd worden gevolgd.

Diverse experimenten

Het Shuttercam project begon met een time-lapse-camera bij het kantoor van AMS Institute die werd uitgerust met een shutter. De effecten van deze minipilot werden onderzocht door personeel en bezoekers te interviewen. 

Vervolgens werden drie prototypes van de Shuttercam getest op het Marineterrein Amsterdam Living Lab (MALL):

1. Shuttercam met tijdschema

De eerste Shuttercam stond op het dak van Kanteen25 en was gericht op de openbare picknickplek. Deze camera is uitgerust met een shutter die volgens een  tijdschema werkte. In de zomer van 2021, van midden april tot en met eind september, stond de shutter door de weeks tussen 15:00 en 22.00 en vanaf 22:00 tot 15:00 uur gesloten. In de weekenden was de shutter tussen 9:00 en 22:00 uur open, waarna deze vervolgens weer dicht ging. In de winter van oktober 2021 tot en met maart 2022 was de shutter gesloten.

2. Shuttercam met opt-out

De tweede Shuttercam was bevestigd aan de lantaarnpaal bij de ingang van de promenade, tegenover de Commandantswoning. Deze is eveneens uitgerust met een shutter die volgens hetzelfde schema draait als camera 1, alleen heeft deze Shuttercam ook een grote drukknop. Als bezoekers van het Marineterrein deze knop indrukken, wordt de camera gedurende 15 minuten gesloten door de shutter. Het is als het ware een opt-outknop.

3. Shuttercam met opwindklok

De derde Shuttercam hing aan de pilaar van Gebouw 027 (AMS Institute Westkade). Deze camera is uitgerust met een shutter die door een opwindmechanisme wordt bestuurd. Het personeel van het Marineterrein moet dit mechanisme wekelijks opwinden om de camera volgens het schema te laten draaien. Door de opwindklok kost het meer moeite de camera te laten monitoren.

Het opwindmechanisme voegt een extra beperking toe aan de fysieke bediening van de shutter op hardwareniveau, als een experimentele beveiliging tegen elke mogelijke vorm van hacken van het op afstand bestuurde controlesysteem.

Het testen van hypotheses

Met de drie prototypes op het Marineterrein Amsterdam Living Lab test het Shuttercamproject een aantal hypotheses:

• Worden camera's die uitgerust zijn met shutters en een tijdschema meer gewaardeerd dan camera's zonder shutter?
• Worden camera's met opt-outknop nog meer gewaardeerd?
• Geeft een opt-outknop voorbijgangers een prettiger gevoel over de camera?
• Indien voorbijgangers de kans wordt geboden de shutter te bedienen, maken zij dan hiervan gebruik?
• Zullen camera's blijven draaien als autoriteiten hiervoor moeite moeten doen?
• Vergroten deze experimenten het bewustzijn over de algemene noodzaak voor camera's of over de verschillende doelen van camera's?

Dit experiment test ook het principe van ‘dataminimalisatie’. Dat wil zeggen dat de gemeente ernaar streeft alleen persoonlijke gegevens te verzamelen in de openbare ruimte als het doelmatig en relevant is, en beperkt tot het strikt noodzakelijke in relatie tot het doel waarvoor deze gegevens worden verwerkt. Daarom staan de Shuttercams voornamelijk aan tijdens piekuren.

De resultaten van het Shuttercamproject worden gebruikt bij het ontwerp van nieuwe, 'verantwoorde' manieren van cameratoezicht in de stad.

4. Pilot Shuttercams omgeving ArenA

Als gevolg van het Shuttercamproject op het Marineterrein testten we twee Shuttercams in de openbare ruimte bij de Johan Cruijf ArenA. De twee druktemeters (zogenoemde crowd monitoring-systemen) werden geïnstalleerd aan de noordzijde van het voetbalstadion als een uitbreiding van het huidige druktemeetsysteem aan de zuidzijde. 

In het kort, een camera binnen het crowd monitoring systeem werkt volgens een algoritme dat videobeelden uitleest en analyseert. Naast het meten van drukte, en het uitdrukken van de drukte in bruikbare cijfers, kan dit algoritme bepalen of mensen 1,5 meter afstand houden. Dit gebeurt allemaal geheel anoniem, volgens alle geldende privacywetgeving.

De videobeelden worden automatisch verwerkt en niet door mensen bekeken. Slechts enkele frames met onherkenbare, vervaagde gezichten worden opgeslagen. Deze frames helpen het algoritme te trainen. Bovendien worden deze beelden niet bewaard.

Shuttercam ArenA Eindresultaten bekend

De camera's aan de noordzijde waren uitgerust met twee op-maat-gemaakte afschermkappen (shutters), als vervolg op het Shuttercam project op het Marineterrein. Daarbij heeft de shutter een communicatiefunctie: hij laat duidelijk zien of de camera aan staat of niet. Zo kon de drukte rondom de ArenA in de gaten gehouden worden op een manier waarbij sociale waarden als privacy in acht worden genomen.

Het doel van het Shuttercam project in de buurt van de Johan Cruijff ArenA is te ontdekken hoe deze privacyvriendelijke oplossing opgeschaald kan worden voor grotere publieke locaties. Het laat zien hoe sensoren waardevolle inzichten kunnen verzamelen terwijl tegelijkertijd het recht van burgers wordt beschermd om vrij en onbespied rond te lopen. De testperiode liep van juli 2022 en januari 2023.

We zijn benieuwd naar jouw mening

Het Responsible Sensing Lab team is benieuwd naar jouw mening over deze experimenten.

We waarderen het zeer als je ons feedback wil geven door ons te e-mailen. Ook vragen zijn welkom!

Het Shuttercam project wordt uitgevoerd door TAPP, Life Electronic en Marineterrein Amsterdam. De camera’s die onder dit project vallen, staan op de kaart Persoonsgegevensverwerking in de openbare ruimte van de gemeente Amsterdam. Deze kaart laat zien waar in de openbare ruimte door de gemeente persoonsgegevens verwerkt worden, en voor welk doel dit gebeurt. Hier kun je ook de bijbehorende Privacyverklaring vinden.