Scanauto's

We onderzoeken de vraag welke publieke en democratische waarden geïntegreerd zouden moeten worden in het ontwerp van scanauto's. Kan dit ontwerp ertoe leiden dat scanauto's transparanter worden en beter worden begrepen door de mensen op straat?

Scanauto's zijn voertuigen die zijn uitgerust met sensoren die data verzamelen in de stad. Ze worden steeds vaker gebruikt door gemeenten om taken zo efficiënt mogelijk uit te voeren. Bijvoorbeeld het parkeerbeleid, afvalregistratie en reclameheffingen. Naast een efficiënter beleid en een schonere stad, bevragen en onderzoeken wij welke publieke en democratische waarden geïntegreerd zouden moeten worden in het ontwerp van scanauto's. Bijvoorbeeld: zouden scanauto's - met het oog op hun doel, namelijk stedelijke dataverzameling - zo ontworpen kunnen worden dat ze transparanter worden en beter te begrijpen voor stedelingen? Of zelfs aanvechtbaar? In andere woorden: welke eigenschappen kunnen deze voertuigen 'menselijker' maken?

Stedelijke databronnen en technologieën verspreiden zich in hoog tempo over het leven van alledag. Een voorbeeld daarvan zijn scanauto's die rondrijden in de stad om bijvoorbeeld parkeerovertredingen te beboeten of afval in de stad op te sporen. Dit klinkt ideaal als je het vanuit het perspectief van efficiëntie bekijkt. Maar gaat het dan alleen om efficiëntie?”
— Thijs Turèl, Co-initiator Responsible Sensing Lab

Om in bovenstaande materie te duiken, hebben we onze krachten gebundeld met UNSense en een design sprint georganiseerd. UnSense is een design- en strategie-organisatie, opgericht door UNStudio, die zich richt op het verbeteren van de leefcondities van mensen en het humaner en gezonder maken van gebouwen en steden. Zij zien technologie als een ontwerpmiddel om dit te realiseren.

Ontwerp zou een belangrijke rol moeten spelen bij het ontwikkelen van geautomatiseerde sensorsystemen in de stad. Door dit soort systemen leesbaar en interactief te maken, wordt het mogelijk er een publiek gesprek over te voeren. In deze samenwerking met onderzoekers, ambtenaren en ontwerpers bogen we het toekomstpad van de scanauto om naar een bewuster gekozen, gezamenlijk gewenste toekomst.”
— Tessa Steenkamp, Sensorial Experience Designer @ UNSense

Samen met UNSense hebben we medewerkers van gemeente Amsterdam, gemeente Rotterdam, Tada en onderzoekers van de TU Delft uitgenodigd voor een driedaagse sprint om 'de scanauto van de toekomst' te ontwerpen, die ook oog heeft voor de menselijke en eerlijke waarden van de technologische vooruitgang.

Tijdens deze sessies werden verscheidene ontwerpstrategieën onderzocht. Deelnemers onderzochten onder meer of het waarnemend vermogen van de auto geminimaliseerd zou kunnen worden, of funcionaliteit(en) van de auto begrijpelijker kunnen worden gemaakt en welke eigenschappen toegevoegd zouden kunnen worden die het individu - in dit geval de inwoner van Amsterdam - duidelijker maken welke voordelen het hen oplevert.

Om een volledig beeld te krijgen van deze design spring kun je dit boekje downloaden (in het Engels). Door de verschillende achtergronden en expertises van de deelnemers tegen elkaar af te weten, heeft UNSense uiteindelijk vier ontwerpvoorstellen gecreëerd die bestaande modellen scanauto's en manieren van dataverzameling in de stad heroverwegen.

Het is enthousiasmerend om zoveel mensen uit verschillende afdelingen en terreinen te zien die gepassioneerd zijn over het in de juiste richting sturen van de toekomst van tech in steden. De uitdaging is om deze waarden te integreren in de beleids- en financieringsprocessen binnen organisaties.”
— Connor Cook, Sensorial Experience Designer @ UNSense

De energie tijdens de sessies was indrukwekkend: het geeft aan dat we met iets belangrijks bezig zijn. Wanneer mensen met verschillende achtergronden samenkomen en hun expertise delen, is men meer geneigd open en creatief te zijn. Het is prachtig om te zien welke gave ideeën je kunt bedenken als je de krachten van mensen uit verschillende sectoren bundelt.”
— Marije Wassenaar, Programmamanager New Business Innovations @ AMS Institute