Stap 3
Juridische, technische en ruimtelijke overwegingen
We combineren de juridische, technische en ruimtelijke (locatie) aspecten binnen de toolkit in één stap omdat deze zeer nauw met elkaar verbonden zijn. Deze drie aspecten moet je allemaal op hetzelfde moment tegen het ethisch kader (zoals maatschappelijke normen en waarden en privacy by design-principes) houden om af te kunnen wegen en uiteindelijk tot effectieve en verantwoorde oplossingen te komen.
Juridisch
Wettelijke naleving
Zelfs als alle technische, ethische en ruimtelijke uitdagingen zijn opgelost, zul je al je keuzes moeten toetsen aan de wet- en regelgeving. De juridische bibliotheek telt allerlei wetten, regels, procedures en documenten waarvan je op de hoogte moet zijn. Maar voordat je hiermee aan de slag gaat, raden we je aan om een blik te werpen op het ethisch kader, zie 3.0.2.
Technisch
Technologie, hardware en software
Alleen door de juiste technische keuzes te maken kun je de doelen van je crowdmonitoring-project bereiken. Deze stap gaat niet alleen over welk soort sensoren of apparaten je kiest om in te zetten, maar ook over hoe je deze verantwoord gebruikt. Om de juiste afwegingen te maken, starten we met het onder de loep nemen van alle beschikbare technologieën er hun mate van invasiviteit.
Ruimtelijk
Locatie, installatie en opstelling
Na alle voorbereiding is het tijd voor de fysieke installatie. Pas als alles goed is opgezet kun je de juiste data verzamelen. Het installeren van sensing-projecten is complex, de complexiteit verschilt erg per locatie. Om je op weg te helpen hebben we een overzicht met locatie-specifieke kenmerken ontwikkeld.
Video's
Bekijk onze video's waarin experts worden geïnterviewd en zij advies geven.
In deze paragraaf komen de volgende experts aan bod:
Douwe Smidt, Data Ethicist & Lead Tada
Beryl Dreijer, Privacy Officer, City of Amsterdam, Information Safety & Privacy, Space and Economy
Maarten Sukèl, AI Lead City Of Amsterdam
Tom van Arman, Future City Maker and Founder of Tapp
3.0.1 Dilemmadiagram
De juridische, technische en ruimtelijke aspecten van sensing-projecten vergen stuk voor stuk serieuze, ethische overwegingen. Bovendien staan ze in nauw verband met elkaar. Om deze complexiteit beter te begrijpen, hebben we de onderlinge relaties gevisualiseerd in een Venn-diagram dat deze ethische overwegingen centraal stelt.
3.0.2 Het toepassen van een ethisch kader
Dit is het moment om uit te zoomen en inzicht te krijgen in alle relevante ethische afwegingen binnen jouw sensing-project. Ook is het van belang om samen met de belangrijkste stakeholders te bepalen op welke wijze we maatschappelijke waarden gaan implementeren. Hierbij is het belangrijk om rekening te houden een methodische analyse te maken van de sterktes en zwaktes binnen het project.
Hier volgen de waarden uit het Tada-manifest, die je als uitgangspunt kunt nemen.
Inclusief
Onze digitale stad is inclusief. We houden rekening met de verschillen tussen individuen en groepen, zonder gelijkwaardigheid uit het oog te verliezen.
Zeggenschap
Data en technologie moeten bijdragen aan de vrijheid van burgers. Data zijn dienend. Om het leven vorm te geven naar eigen inzicht, zelf informatie te verzamelen, kennis te ontwikkelen, ruimte te vinden om jezelf te organiseren. Mensen blijven in controle over hun data.
Menselijke maat
Data en algoritmen hebben niet het laatste woord. Menselijkheid gaat altijd voor. We laten ruimte voor onvoorspelbaarheid. Mensen hebben het recht om digitaal vergeten te worden. Zo blijft er altijd ruimte voor een nieuwe, schone start.
Legitiem en gecontroleerd
Burgers en gebruikers hebben zeggenschap over de vormgeving van onze digitale stad. De overheid, maatschappelijke organisaties en bedrijven faciliteren dit. Zij monitoren de ontwikkeling en de maatschappelijke gevolgen.
Open en transparant
Welke data worden verzameld? Waarvoor? En met welke uitkomsten en resultaten? Daarover zijn we altijd transparant.
Van iedereen, voor iedereen
Data die overheden, bedrijven en andere organisaties uit de stad genereren en over de stad verzamelen zijn gemeenschappelijk bezit. Iedereen kan ze gebruiken. Iedereen kan er voordeel van hebben. Hier maken we gezamenlijk afspraken over.
3.0.3 Meten van ethische principes
In deze fase raden we aan om een workshop rondom ethiek te organiseren zodat je met behulp van een methodologie de ethische principes in relatie tot de juridische, technische en ruimtelijke keuzes binnen je project af kunt wegen. In Amsterdam gebruiken we - met succes - de Tada-principes en -workshop. Je kunt kiezen voor dit format of een workshop data-ethiek in je eigen gemeente zoeken.
3.1.1 Wettelijke naleving
Bij het opzetten van een juridisch verantwoord sensing-project (waarbij je data verzamelt) binnen Europa is naleving van de AVG uitgangspunt.
AVG – Algemene verordening gegevensbescherming (internationaal: General Data Protection Regulation - GDPR)
De AVG is voor elke organisatie die mensgerelateerde data wil verzamelen hét referentiepunt voor alle regels in de EU-lidstaten. Het is heel belangrijk om deze nieuwe EU-privacywetgeving op datagebied in alle opzichten na te leven, aangezien de boetes voor overtredingen niet mals zijn. Het is lastig, maar het boek Waarborgen en aantonen correcte naleving Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) vormt een goed uitgangspunt om op de hoogte te raken van de regels die je van meet af aan moet kennen bij het opzetten van je verantwoorde sensing-project.
Belangrijk: Om er zeker van te zijn dat je volgens de AVG handelt, kun je het beste de GDPR Compliance Checklist invullen (de internationale AVG).
Overige nuttige links:
- Complete guide to GDPR compliance (English)
- How to make your business GDPR compliant (English)
- Voldoen aan de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) (Dutch)
3.1.2 Privacy by Design
Het Privacy by Design-kader is een technische ontwerpmethode die vereist dat er gedurende het gehele ontwerpproces rekening wordt gehouden met privacy. Het concept is een voorbeeld van value sensitive design (VSD), d.w.z. dat er gedurende het gehele proces op een goed gedefinieerde manier rekening wordt gehouden met menselijke normen en waarden. Meestal wordt het ontwerpproces gestuurd door een kader met zeven stappen, zie de figuur hieronder.
Specifieker gezegd is Privacy by Design een van de hoofdbepalingen van de AVG, zoals omschreven in artikel 25: Gegevensbescherming door ontwerp en door standaardinstellingen.
Algemene informatie over Privacy by Design als kader
Specifieke informatie over Privacy by Design als verplichting in de AVG (Engels)
Aanbestedingswet
Publieke organisaties, zoals gemeenten, hebben zich te houden aan de aanbestedingswet bij de inkoop van materiaal of diensten en geldt dus ook voor responsible sensing projecten. Uitgangspunt van de aanbestedingswet is een gelijk speelveld realiseren. Het aanbestedingsproces verschilt per gemeente, land en regio,
Wees je bewust van uitzonderingen, bijvoorbeeld als er bij een nieuwe oplossing geen concurrerende aanbieders zijn en/of de innovatie gepaard gaat met het stimuleren van het startup-ecosysteem.
EU: Over het schrijven van een privacynotitie volgens de AVG (inclusief template)
Nederlands: Protection of personal data
Amsterdam: Privacyverklaring Verkeersmanagement
Voorbeeld: in Amsterdam moet de call landelijk worden aanbesteed en op tenderned.nl worden gepubliceerd indien het budget meer dan € 50.000 bedraagt. Als het budget meer dan € 211.000 bedraagt, wordt het een EU-aanbesteding.
Data Protection Impact Assessment (DPIA)
Het Data Protection Impact Assessment-proces (DPIA) streeft ernaar een garantie te bieden voor het adequaat adresseren van privacy- en databeschermingsrisico's bij risicovolle verwerkingingshandelingen door controleurs. Door het bieden van een gestructureerde manier van denken over de risico's rondom data en hoe je deze kunt verkleinen, helpen DPIA's organisaties om te voldoen aan de vereisten van 'databescherming middels ontwerp' waar dit het meest nodig is, dat wil zeggen bij risicovolle verwerkingingshandelingen. (Tekst vertaald vanaf de EDPS website.)
European Data Protection Board (Nederlands)
DPIA Information page (Engels) van de European Data Protection Supervisor (EDPS), die een goed overzicht biedt en helpt te bepalen of het nodig is om een DPIA uit te voeren.
Ook gerelateerd aan wat de EDPR omschrijft als "accountability on the ground". En aanvullende documentatie van de Data Protection Officer over Privacy by Design (Engels).
Richtlijnen om te bepalen of het aannemelijk is dat dataverwerking leidt tot 'hoog risico', in welk geval registratie en/of toepassing van de EDPR is vereist (opmerking: dit is gerelateerd aan het vaststellen van proportionaliteit zoals beschreven in de bronnenbibliotheek bij stap 1 van de Toolkit). Voor de Nederlandse download van de richtlijnen, zie 'Available language versions'.
Een sensing-project dat data verzamelt binnen het "systematisch monitoren van een publiek toegankelijk gebied op grote schaal" is het vereist een DPIA uit te voeren en een verzoek tot beoordeling in te dienen bij de EDPS.
De verwerkersovereenkomst (DPA)
Een verwerkersovereenkomst (Data Processing Agreement - DPA) is een juridisch bindend document dat de controller (ook wel de initiërende of leidende partij/organisatie) en de verwerker samen aangaan in geschreven of digitale vorm. Het legt zowel de kenmerken van de dataverwerking vast - zoals bereik en doel - als ook de relatie tussen controller en verwerker. (Tekst via www.gdprregister.eu.)
Data Processing Agreement - de basis (Engels)
Data Processing Agreement - template (Engels)
De verwerkersovereenkomst bestaat volledig uit heldere definities, rollen en verantwoordelijkheden van de databezitter en de dataverwerker in een "klant-verkoper"-relatie. Als een stadsinnovator een zakelijke relatie aangaat met een leverancier van oplossingen die persoonsgegevens verwerkt, dan moet deze overeenkomst compleet worden ingevuld.
Tada-principes en -manifest
De basis voor ieder sensing-project is de ethiek omtrent datagebruik en dataverwerking. Hoe jij, als overheidsinnovator, de data-ethiek in jouw project handhaaft, bepaalt hoezeer het publieke belang wordt behartigd. Daarnaast toon je hiermee aan het team zien hoe je data -ethiek in praktijk toepast en hoe je je hierover communiceert.
Wees je ervan bewust dat volgens de Tada-principes in principe alle data die je binnen in een project in de openbare ruimte verzamelt toegankelijk moet worden gemaakt voor het publiek. Zo kun je er bijvoorbeeld voor kiezen om je data op een open data-portal te publiceren.
Wet openbaarheid van bestuur: Wob
In het Engels bekend als de Dutch Freedom of Information Act, is de Wob (Wet openbaarheid van bestuur) specifiek gericht op de Nederlandse wet- en regelgeving voor de toegang tot en het gebruik van informatie uit de publieke sector, waaronder data. Tenzij er valide juridische redenen zijn voor onthouding, hebben burgers en organisaties het recht om toegang te krijgen tot alle overheidsinformatie en/of data of deze op te vragen en deze te gebruiken voor commerciële of niet-commerciële doeleinden zoals apps, visualisaties en analyse.
Wet openbaarheid van bestuur (Wob) - wetten.overheid.nl
Wet openbaarheid van bestuur (Wob) - Rijksdienst voor Ondernemend Nederland
Overheidsinformatie opvragen (Wob) en hergebruiken (open data) - Ondernemersplein KvK
Organisatie van overheidscommunicatie - Rijksoverheid
Wees je ervan bewust dat alle informatie of data die je in een project creëert waarbij data wordt verzameld in de openbare ruimte of data van mensen vereist openbaar kan worden gemaakt. Maak een plan om je data op een open-data-portal te publiceren. Daarnaast is het verstandig belangrijke overwegingen goed te documenteren.
Wet hergebruik overheidsinformatie: Who
In Europese wetgeving is deze wet bekend als de Open Data Directive. Deze wet biedt een algemeen jurdisch raamwerk voor een Europese markt voor overheidsdata. De wet is opgesteld rondom twee belangrijke steunpilaren van de interne markt: transparantie en eerlijke competitie. Het Nederlandse beleid is 'open tenzij', hetgeen betekent dat overheidsdata open en toegankelijk moet zijn als er geen bezwaren zijn rondom veiligheid, privacy of copyright.
European legislation on open data (Engels)
Wet hergebruik van overheidsinformatie - wetten.overheid.nl
Wet Hergebruik Overheidsinformatie in lijn met Europese Open Data-richtlijn - Digitale Overheid
Handleiding Wet hergebruik van overheidsinformatie - open overheid
Door de overheid gepubliceerde data is een geweldige manier om data te fuseren en de waarde van je project te doen stijgen. Open-data-portalen zijn in veel landen beschikbaar, in Amsterdam en in de EU.
Het verbod op staatssteun en EU-wetgeving
Staatssteun is gedefinieerd als een voordeel dat gegeven wordt aan een geselecteerde onderneming in iedere vorm (niet alleen subsidies) door nationale publieke autoriteiten. Dit wordt door de Europse wet verboden als het van invloed kan zijn op de mededinging op de Europese markt of als het de handel tussen EU-lidstaten verstoort. Zorg ervoor dat je transparantierichtlijnen volgt en voldoet aan het eerlijke competitiebeleid wanneer je je sensing-project financiert of wanneer je subsidies verstrekt voor een dergelijk project.
State aid (staatssteun) (Engels) - Europese commissie
Het verbod op staatssteun - Ministerie van Buitenlandse Zaken
Staatssteun - Europa decentraal
Er zijn uitzonderingen wanneer een project innovatief is en het doel van het project is om een goed functionerende en onpartijdige economie te stimuleren. Een voorbeeld hiervan in Amsterdam is het Startup in Residence Programma.
Privacyverklaring
Twee kerndoelen van de AVG zijn transparantie en het informeren van het publiek over hoe hun data wordt gebruikt. Dit artikel legt uit wat een privacyverklaring is en verwijst naar voorbeelden van privacyverklaringen om je te helpen aan de AVG te voldoen.
Wettelijke naleving: overzicht
Tot de vele wetten, procedures, documenten en ethische principes die je in overweging moet nemen voor je verdere stappen onderneemt, moet je ook op de hoogte zijn van de specifieke juridische aspecten van crowdmonitoring in de openbare ruimte in je land, regio en gemeente. Voor verantwoorde sensing-projecten in de EU en Nederland volgt hieronder een lijst met items waarvan we uit ervaring weten dat ze van belang zijn. Voor een uitvoeriger overzicht kun je de pdf van de Legal Resource Library downloaden.
Meer bronnen
- European Data Protection Officer (DPO) | Link
- De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) | Link
- Right to Erasure Form (voor het recht om gegevens te laten wissen, onderdeel van AVG) | Link
- IoT-registratie (Amsterdam) | Link 1 | Link 2
- Videocameraregistratie (Amsterdam) | Link
- AI-Register (Amsterdam) | Link
- Wettelijk vereiste borden en stickers (Amsterdam) | Link
- Projectomschrijving | Link
Aanvullende algemene juridische overwegingen die per regio en use case aanzienlijk kunnen verschillen:
- Governance, eigenaarschap en verantwoordelijkheden
- Contracten en aansprakelijkheid
- Nalevingsvraagstukken wat betreft publicatie, gebruik en hergebruik van Open Data (EU)
3.2 Technische keuzes
Definitie van een sensor; In het geval van Responsible Sensing Toolkit, gaat het om sensoren in de openbare ruimte die worden gebruikt om verschillende zaken te meten. Zoals bijvoorbeeld het weer, geluid of en beweging. De sensor detecteert objecten zoals voertuigen, fietsen en mensen. De sensor communiceert via het Internet of Things (IoT) met databases en actoren.
Een simpele definitie luidt als volgt:
Een apparaat dat statusveranderingen meet en doorstuurt naar een database.
Een gedetailleerde definitie van alle sensoren vind je op Wikipedia.
Naarmate technologie verder ontwikkeld, groeit ook het aantal en de complexiteit van sensoren die kunnen worden ingezet om de openbare ruimte te monitoren. De technische keuzes die je maakt, zijn gerelateerd aan je eerder opgestelde use case en door jou geformuleerde doelen. Het is van belang om bij deze stap eerst alle verschillende beschikbare opties te verkennen en je daarna te verdiepen in de mate van invasiviteit. Zodat je een weloverwogen verantwoord en ethisch besluit kunt nemen over welke je gaat inzetten.
Computervisie
De huidige computervisiesystemen zijn aardig in staat om beelden te classificeren en objecten in foto’s te lokaliseren, als ze maar met voldoende voorbeelden worden getraind. Wel kost het veel moeite om een hoge mate van nauwkeurigheid te bereiken. Computervisieapplicaties herkennen onder meer gezichten en objecten en gebruiken ook biometrie, hetgeen erg invasief kan zijn.
Cameratoezicht (CCTV)
Cameratoezicht, ook wel bekend als Closed Circuit Television (CCTV), bestaat al enige tijd en wordt meestal gebruikt voor bewakingsdoeleinden. Het gaat er hierbij om dat er video-opnamen worden gemaakt van mensen in zowel de openbare ruimte als privé die vervolgens eventueel in computervisieapplicaties worden ingevoerd; dat laatste is niet noodzakelijk. Deze technologie is waarschijnlijk het meest invasief van alle technieken en wordt ook wel camerabewaking genoemd.
Geluidssensoren
Ze zijn er in alle soorten en maten. Ze kunnen geluid opnemen of alleen waarnemen. Ze kunnen zeer nauwkeurig zijn en volume (dbl), klanken, toonhoogte en/of frequentie meten of gewoonweg alleen geluiden boven een bepaalde grenswaarde waarnemen. Ze maken allemaal gebruik van microfoons, maar geven niet allemaal inzicht in de aard van het geluid of de geluidsidentificatie. Daarvoor zijn bestaande geluidsbibliotheken en training met behulp van machine learning nodig.
Infrarood- of warmtebeeld-camera
Camera’s die worden gebruikt voor crowdmonitoring maken gebruik van infraroodtechnologie om de straling van objecten te meten. Hun mogelijkheden qua bereik en nauwkeurigheid kunnen sterk verschillen, variërend van het waarnemen van iemand die zich ’s nachts op grote afstand bevindt tot een redelijk accurate temperatuurmeting van dichtbij.
Mobiele data
Gemakkelijk aangezien vrijwel iedereen altijd en overall een smartphone bij zich heeft, maar ook problematisch afhankelijk van wat je wilt bereiken. Geolocatiediensten, bluetooth, wifi en/of mobiele data moeten bijvoorbeeld aanstaan, afhankelijk van de app.
Bewegings-melders
Bewegingsmelders kunnen gebruikmaken van verschillende technologieën, zoals passief infrarood (PIR), microgolven, sonar of ultrasone geluiden. Deze technologie is weliswaar handig om enkele losse objecten waar te nemen, maar minder geschikt voor meerdere objecten of voor mensenmenigten in grote ruimtes.
Millimetergolf
Ook wel EHF (Extremely High Frequency) genoemd vanwege het gebruik van radiogolven met ultrahoge frequenties voor het waarnemen, lokaliseren en volgen van bewegende doelen, met een zeer grote nauwkeurigheid maar op een beperkte afstand. Deze technologie wordt ook bij security-checks gebruikt om onder de kleding verstopte wapens en andere gevaarlijke voorwerpen op te sporen.
Wifisniffer
Ook wel bekend als packet-sniffer. Deze technologie detecteert smartphones die in wifi-modus naar netwerken zoeken. De sniffer onderschept die pogingen en het MAC-adres van het device, en is daarmee een handig hulpmiddel om een individu in een grote ruimte op te sporen, maar is in potentie wel invasief.
3D-sensoren
Deze diepsensortechno-logie maakt gebruik van drie verschillende technieken om objecten waar te nemen en in beeld te brengen: stereo-scopische beeldvorming, gestructureerde licht-patronen of time-of-flight (ToF). Alle technieken produceren 3D-beelden die anoniem en traceerbaar zijn in drukke ruimtes met een hoge mate van nauwkeurigheid, of leggen deze vast.
3.2.1 Technisch – mate van invasiviteit
De diverse technologieën hebben elk hun eigen mate van invasiviteit (ingrijpendheid), afhankelijk van hoe en waar ze worden gebruikt. Wees je bewust van de wijze waarop de verschillende sensoren en devices een inbreuk kunnen maken op de privacy en vergelijk ze met andere opties.
De afbeelding hieronder laat een abstracte weergave zien van hoe bepaalde technologieën zich tot elkaar verhouden op het gebied van invasiviteit. De grafiek verandert voor iedere toepassing ervan. In sommige gevallen is het mogelijk de invasiviteit van een ingreep te verkleinen door technologie aan te passen of toe te voegen. Bijvoorbeeld: gezichtsvervagende software bij camerabeelden of decibelmeters in plaats van microfoons.
Daag jezelf en je team uit om deze grafiek toe te passen op je project om erachter te komen of er minder ingrijpende alternatieven zijn. Als er twee soorten technologie mogelijk zijn om het probleem op te lossen, heeft degene die het minst invasief is de voorkeur.
3.2.2 Technisch – Invasiviteitsmatrix
In één oogopslag zien welke verschillende soorten data de diverse sensor-technologieën opleveren? De Invasiviteitsmatrix laat zien welke oplossingen biometrische gegevens creëren ten opzichte van anonieme data, locatiedata en meer.
De NYC IoT-strategie: een voorbeeld van het in kaart brengen van privacyrisico’s
Elke stad is weer anders, maar het kan nooit kwaad om privacyrisico’s in te schatten als onderdeel van een stadsbreed beleid voor sensing-projecten in de openbare ruimte. We moeten ons er bij de inzet van al deze technologieën altijd van bewust zijn hoe invasief ze kunnen zijn. In maart 2021 publiceerde de CTO-afdeling van de stad New York zijn IoT-strategie voor het plannen van meer inclusieve sensing-projecten in de openbare ruimte. Het rapport behelst een kader met drie lagen dat helpt bij besluitvorming over het verzamelen van data in de openbare ruimte.
3.3 Ruimtelijk
Per locatie of ruimte verschillen de eisen en behoeften bij het ontwerpen en implementeren van een sensing-project. We hebben een eenvoudig voorbeeld met zes ruimtelijke categorieën en specifieke overwegingen bedacht. Deze overwegingen en enkele belangrijke vragen die je jezelf en je team moet stellen, staan hieronder.
In Amsterdam is het verplicht alle apparaten en sensoren die data vergaren te registeren. Zorg ervoor dat je aan de door jouw gemeente gestelde eisen voldoet. Meer informatie over het sensorregister.
Informatieborden: Heeft je projectgebied informatieborden of vlaggen om het publiek ervan op de hoogte te brengen dat het zich in een gemonitord gebied bevindt?
Privacy: Biedt je projectgebied het publiek het recht om onzichtbaar of anoniem te blijven? Hoe dan?
Toestemming: Heb je toestemming nodig van de beheerder van het eigendom of de voorziening? In de openbare ruimte heb je speciale vergunningen of vrijstellingen van de gemeente nodig.
Overeenkomsten: Heb je een overeenkomst voor gegevensverwerking of -bescherming nodig of enige andere wettelijke vereisten?
Registratie: Moeten de camera’s, projectdocumentem of FAQ’s worden geregistreerd?
Overzicht van locaties en hun specifieke kenmerken
Privé-eigendom
Steden bestaan grotendeels uit privé-eigendommen. De eigenaren daarvan controleren de toegang en kunnen alleen om veiligheidsredenen gegevens van bezoekers vergaren.
Overwegingen | |
|---|---|
Toestemming | |
Overeenkomsten | |
Registratie | |
Informatieborden | |
Privacy |
Openbare parken
Stadsparken zijn in eigendom of beheer van de gemeente. Je hebt een speciale vergunning van de overheid nodig om gegevens uit deze gebieden te verzamelen.
Overwegingen | |
|---|---|
Toestemming | ✓ |
Overeenkomsten | ✓ |
Registratie | ✓ |
Informatieborden | ✓ |
Privacy | ✓ |
Binnenwater en havens
Gemengd beheer tussen de gemeente, water- overheden en soms particuliere watersport- verenigingen of jacht- havens. Iedere stakeholder moet goedkeuring geven voor het verzamelen van gegevens.
Overwegingen | |
|---|---|
Toestemming | ✓ |
Overeenkomsten | ✓ |
Registratie | ✓ |
Informatieborden | ✓ |
Privacy | ✓ |
Campussen en bedrijfsterreinen
Ziekenhuizen, universiteiten, bedrijfs- of commercieel of vastgoed zijn meestal privé-eigendom. Doorgaans verleent de eigenaar of beheerder toestemming voor het verzamelen van gegevens.
Overwegingen | |
|---|---|
Toestemming | ✓ |
Overeenkomsten | |
Registratie | |
Informatieborden | |
Privacy |
Horeca
Cafés, binnenplaatsen en terrassen zijn meestal privé-eigendom. De eigenaren daarvan mogen gegevens van hun klanten verzamelen met hun instemming.
Overwegingen | |
|---|---|
Toestemming | ✓ |
Overeenkomsten | |
Registratie | |
Informatieborden | ✓ |
Privacy | ✓ |
Sportterreinen en recreatie
Clubs, sportvelden, speelplaatsen of stadions zijn soms gedeeld privé- en publiek bezit. Gegevens van bezoekers mogen alleen om veiligheids-redenen worden verzameld.
Overwegingen | |
|---|---|
Toestemming | ✓ |
Overeenkomsten | ✓ |
Registratie | ✓ |
Informatieborden | ✓ |
Privacy | ✓ |
In dit voorbeeld gebruiken we het testgebied van Marineterrein Amsterdam Living Lab (MALL): een testgebied middenin de stad ten behoeve van een duurzame leefomgeving. Dit gebied van ongeveer 800 vierkante meter is een prachtige microkosmos van allerlei stedelijke ruimtes, functies en activiteiten. Meer informatie
3.4 Video's
Via onze interviews met experts kun je snel goed advies krijgen. Neem voordat je naar stap 4 van de Toolkit gaat een paar minuten de tijd om de persoonlijke ervaringen en inzichten in de video's hieronder te bekijken die je helpen nadenken over de juridische, technische en ruimtelijke overwegingen voor je crowdmonitoring-project.
In alle expertinterviews worden deze drie vragen gesteld:
Wat zijn de grootste uitdagingen voor monitoring in de openbare ruimte?
Welke methoden kunnen oplossingen bieden voor deze uitdagingen?
Welk advies heb je voor innovators die de inzet van sensor-technologie overwegen?
Douwe Schmidt
Data-ethicus & oud bestuurslid bij Tada
Bij Tada draait het om het ethisch en verantwoord gebruik van data. Als oud bestuurslid bij Tada wil Douwe absoluut dat het publiek goed wordt geïnformeerd en zelf ook baat heeft bij crowdmonitoring. Hij stelt voor de mensen die we monitoren erbij te betrekken, maar je moet jezelf altijd afvragen ‘is dit de juiste oplossing voor het probleem?’
Beryl Dreijer
Functionaris gegevensbescherming (Privacy Officer), gemeente Amsterdam, Informatiebeveiliging & Privacy, Ruimte en Economie
Beryl biedt waardevolle inzichten in de redenen om sensing-projecten op een open, inclusieve en transparante manier te ontwikkelen. Voldoen aan de AVG is belangrijk, maar het publiek informeren over wat sensoren doen, waarom ze er zijn en waar je terecht kunt met klachten is dat evenzeer: het vergoot het vertrouwen over je project bij burgers.
Maarten Sukèl
AI-specialist, gemeente Amsterdam
Als de AI-architect achter de Object Detection Kit (www.odk.ai) deelt Maarten zijn ervaringen met de specifieke technische aspecten van computervisie als hulpmiddel voor crowdmonitoring. Ongeacht de gebruikte technieken, moeten we sensoren altijd ten behoeve van het publiek inzetten. Door je oplossing te testen in Living Labs voorkom je veel problemen.
Tom van Arman
Future City Maker en oprichter van Tapp
Tom is een architect en urban planner die open data, API's en IoT-oplossingen gebruikt om socialere, duurzamere en veerkrachtigere steden te creëren. Hij vertelt waarom ethiek de spil vormt van goed ontwerp in de openbare ruimte. Ook vertelt hij hoe de inzet van data, om goed onderbouwde besluiten te kunnen nemen, waarde creëert voor steden.
Je hebt stap 3 van de zes stappen doorlopen.
Responsible Sensing Toolkit Workshop Trial
Zoals je hebt gemerkt is het gehele proces aardig complex. Zelfs als stedelijke innovator met ervaring in projecten rondom sensing kan het moeilijk zijn om deze tools zelfstandig te implementeren.
Heb je hulp nodig? Meld je aan voor onze Responsible Sensing Toolkit Workshop Trial (Workshop 1). Deze workshop helpt jou en je team jullie dilemma's in kaart te brengen aan de hand van het Decision Canvas. De Workshop Trial duurt slechts een uur en helpt je bij het maken van een heldere roadmap naar een verantwoord en ethisch sensing-project. In bepaalde gevallen bieden wij deze workshop gratis aan.
Bekijk onze workshops of neem contact op met Sam Smits.
