De stad van de toekomst

Slimme technologieën, zoals sensoren, spelen een cruciale rol bij het oplossen van stedelijke problemen. Ze meten bijvoorbeeld geluidsoverlast of controleren de kwaliteit van het water. Hoewel sensoren ons leven op veel vlakken efficiënter maken, brengen ze ook vragen met zich mee over privacy, transparantie en ethiek. Hoe kunnen we deze technologieën op een verantwoorde manier inzetten?

Om burgers op een verantwoorde manier te informeren over deze technologieën, werken we aan de ontwikkeling van een communicatierichtlijn die landelijk toegepast kan worden.

Dit onderzoek is onderdeel van een bredere project 'Communicatie over Sensoren', waarin verschillende Nederlandse steden en organisaties samenwerken om verantwoorde en innovatieve oplossingen te vinden voor stedelijke uitdagingen.

Informatieborden op het Marineterrein en Bijlmer ArenA

In Amsterdam zijn op het Marineterrein op vier strategische locaties informatieborden geplaatst om bezoekers te informeren over de aanwezige sensoren. Deze borden staan bij de hoofdingang, de 17de-eeuwse toegangspoort, de noordelijke Commandantsbrug en de Voorwerf. Vergelijkbare borden zijn ook geplaatst bij de Bijlmer ArenA.

De sensoren op die locaties registreren de bewegingen van voorbijgangers, zonder persoonlijke gegevens op te slaan. Zo blijft de privacy gewaarborgd, terwijl de technologie waardevolle informatie verzamelt.

Wat vinden voorbijgangers van de borden?

Bezoekers van deze locaties werden actief betrokken bij het onderzoek. We vroegen hen feedback te geven over de informatieborden. Tijdens de pilot onderzochten we welke uitdagingen en mogelijkheden zich voordoen bij de implementatie van de richtlijn. De belangrijkste vragen waren:

• Interne organisatie: Welke obstakels komen we tegen binnen de gemeente bij het invoeren van de richtlijn? Welke processen en afspraken zijn relevant?
• Fysieke effectiviteit: Hoe effectief zijn de fysieke elementen, zoals borden en stickers in verschillende stedelijke omgevingen? Helpt de richtlijn om camera's en andere vormen van sensormonitoring duidelijk uit te leggen?
• Online communicatie: Hoe functioneert de website? Biedt deze voldoende mogelijkheden voor het stellen van vragen en geven van feedback door bezoekers? Is één centrale site voldoende, of zijn er meerdere pagina's per locatie nodig?

Deze feedback van bezoekers werd verzameld door onderzoekers van Muzus en draagt bij aan het verder verbeteren van de communicatie. De bevindingen worden samengevat in een rapport, dat aanbevelingen bevat voor andere gemeenten om de richtlijn succesvol te implementeren. Zo kunnen andere steden deze nieuwe communicatiemethode makkelijker overnemen en toepassen.

Brede samenwerking voor landelijke impact

Dit onderzoek testte de effectiviteit van de communicatierichtlijn op verschillende plekken in Nederland. Het is onderdeel van een bredere samenwerking tussen steden zoals Amsterdam, Utrecht, Rotterdam en Den Haag. Samen willen we een landelijke standaard ontwikkelen voor het communiceren over sensoren in de openbare ruimte.

Door de lessen van deze pilots samen te brengen, werken we aan een duidelijke landelijke richtlijn. Het doel is om mensen goed te informeren over hoe sensoren die door gemeenten worden ingezet werken, welke data worden verzameld en waarom.

De volgende stap

De resultaten van het onderzoek op het Marineterrein worden in oktober 2024 bekendgemaakt. Meer informatie over sensoren in Amsterdam, Utrecht en Rotterdam vind je op: Allesoversensoren.net. Informatie over sensoren in Den Haag en Utrecht zijn beschikbaar via deze links:

• Den Haag
• Utrecht