Design sprint voor een verantwoord intelligent mobiliteitssysteem


Verkeersopstoppingen vormen een groeiende zorg voor grote metropolen zoals Amsterdam. Als reactie op deze uitdaging heeft de stad een reeks ‘intelligente mobiliteitsoplossingen’ geïmplementeerd. Vaak brengen deze op hun beurt nadelen met zich mee als het gaat om privacy en schaalbaarheid. Samen met The Incredible Machine organiseerden we een ontwerpsprint gefocust op stedelijke mobiliteit. Het resultaat: XPRS - een oplossing die niet alleen de uitdagingen van stedelijke mobiliteit aanpakt, en waarbij verantwoord ontwerp centraal staat.

Uitdagingen huidige aanpak mobiliteitsbeheer

Om de groeiende uitdagingen op het gebied van stedelijke mobiliteit aan te pakken, hebben veel steden, waaronder Amsterdam, ‘intelligente mobiliteitsoplossingen’ omarmd. Denk bijvoorbeeld aan de volgende maatregelen: Vrijstellingen & Vergunningen, Verkeer & Navigatie, Congestieheffing, Lage-emissiezones, Intelligente Toegang, Parkeren voor E-mobiliteit en Multimodaliteit. Deze oplossingen gaan echter gepaard met hun eigen reeks uitdagingen:

  1. Gebrek aan privacy: Deze systemen vereisen vaak het indexeren van persoonlijke en voertuiginformatie, wat zorgen oproept over gegevensprivacy.
  2. Moeilijk schaalbaar: De implementatie van elk van deze oplossingen vereist complexe systeemarchitectuur en gegevensintegratie.
  3. Moeilijk te beveiligen: De onderling verbonden subsystemen creëren een groot aanvalsvak dat moeilijk te beveiligen is.
  4. Gebrek aan gebruikerservaring: Gebruikers hebben vaak moeite om deze systemen te navigeren vanwege het ontbreken van een uniform gebruikersinterface.

Wat als intelligente mobiliteit zo privé is als het gebruik van een anoniem metrokaartje?

Het doel van de ontwerpsprint was om nieuwe perspectieven te bieden op stedelijke mobiliteit, potentiële oplossingen te verkennen en kansen voor samenwerking te identificeren. Met onze blik op de toekomst van mobiliteit in Amsterdam presenteerde The Incredible Machine een visie voor 2025. Hun voorstel omvat de volgende kernprincipes:

  • Multimodaal: Een systeem waarin bewoners, bedrijven en bezoekers naadloos door de stad kunnen navigeren met verschillende vormen van vervoer die met elkaar zijn verbonden en afgestemd.
  • Gepersonaliseerd: Mobiliteit is afgestemd op individuele behoeften, waardoor gebruikers eenvoudig de meest geschikte reisroute kunnen vinden voor hun specifieke situatie.
  • Privacy als standaard: Systemen die gepersonaliseerde mobiliteit regelen, zullen geen persoonlijk identificeerbare informatie (PII) gebruiken of opslaan, wat absolute privacy waarborgt, zelfs in een sterk gedigitaliseerde omgeving.
  • Aanmoediging: Verantwoorde mobiliteit wordt aangemoedigd door maatregelen zoals gratis uren voor openbaar vervoer, congestieheffing en inkomensafhankelijke tarieven om toegankelijkheid voor iedereen te waarborgen.
  • Open, Transparant & Schaalbaar: Een intelligent mobiliteitssysteem zal gegevensbeschikbaarheid, interoperabiliteit en toegankelijkheid prioriteren voor zowel openbare als particuliere mobiliteitsaanbieders.

De ontwerpsprint oplossing: Het XPRS-systeem

Het XPRS ('Access with Privacy Systeem') concept is ontworpen voor intelligente mobiliteit met behoud van privacy. Het omvat de volgende componenten:

  • Een digitale portemonnee: deze stelt gebruikers in staat om vergunningen, vrijstellingen en tickets efficiënt te beheren.
  • XPRS Tickets: Vergelijkbaar met traditionele papieren metrokaartjes zijn XPRS-tickets anonieme, verifieerbare referenties die worden uitgegeven door vertrouwde organisaties. Ze kunnen worden geauthenticeerd via cryptografische handtekeningen, waardoor hun legitimiteit wordt gewaarborgd.
  • Mobiliteit controlepunten: Deze controlepunten verifiëren de gerechtigdheid voor toegang of tarieven op basis van onthulde referenties zonder persoonlijke informatie bekend te maken.
Responsible Sensing Lab - Design sprint for a responsible intelligent mobility system

‘Privacy by design’: Een Veilige en Private Stedelijke Mobiliteitsoplossing

Het XPRS-systeem zorgt ervoor dat mobiliteitsaanbieders en stedelijke infrastructuur niet hoeven te weten wie toegang aanvraagt. Deze privacy gerichte aanpak stelt zelfs particuliere bedrijven in staat om XPRS-tickets uit te geven zonder gevoelige informatie zoals voertuigregistratienummers (VRN's) of PII op te slaan.

De technologie Achter XPRS: Hoe zou dit werken?

  1. Verkrijgen: Burgers kunnen XPRS-tickets aanvragen bij officiële organisaties, zoals de stad of openbaarvervoerbedrijven. Deze organisaties beoordelen de geldigheid en geven tickets uit met cryptografische handtekeningen.
  2. Beheren: Gebruikers kunnen XPRS-tickets opslaan en beheren in hun cloudgebaseerde portemonnee, die toegankelijk is via verschillende middelen, waaronder apps, NFC-kaarten of identificatie apparaten.
  3. Onthullen: Wanneer hierom gevraagd wordt, geeft de XPRS-portemonnee een kopie van het ticket vrij zonder identificeerbare informatie. Alleen de geverifieerde referentie kan worden opgehaald, waardoor tracking wordt voorkomen.
  4. Verifiëren: Mobiliteitstoegangspunten verifiëren de legitimiteit van XPRS-tickets door de cryptografische handtekening van de Digitale Identiteit (DID) van het ticket te controleren.
Responsible Sensing Lab - Design sprint for a responsible intelligent mobility system

Voordelen vs. Uitdagingen

Voordelen:

  • Digitale Identiteiten & Geverifieerde Referenties: Geen behoefte aan uitgebreide databases van wie welke privileges heeft en koppeling of spiegeling van databases voor elk gebruiksscenario. Gewoon de relevante tickets vermelden die u van mensen wilt zien.
  • Verbeterde privacy: Gebruikers hoeven geen unieke ID's, VRN's of andere PII te delen om hun gerechtigdheid tot toegang te bewijzen.
  • Eenvoudig en schaalbaar systeemarchitectuur: Steden kunnen basisattributen hergebruiken of nieuwe primitives publiceren zonder met andere organisaties te hoeven omgaan.

Uitdagingen:

  • Impersonatie: Net zoals mensen een papieren metrokaart kunt doorgeven, kunnen mensen mogelijk een adres vinden dat verwijst naar een geldig ticket dat niet van hen is, maar dat toch kan gebruiken.
  • Standaardisatie: Het bereiken van uniforme normen voor technologieën zoals DIDs en VCs is complex.
  • Communicatie tussen voertuig en controlepunt: Het garanderen van efficiënte en private communicatie tussen voertuigen en mobiliteitscontrolepunten brengt zijn eigen uitdagingen met zich mee.

Een blik op de toekomst

De ontwerpsprint met The Incredible Machine heeft tot een innovatieve benadering van stedelijke mobiliteit geleid. Door privacy, toegankelijkheid en efficiëntie te prioriteren, effent XPRS het pad voor een meer verantwoorde en ethische benadering van technologie in onze steden.