Verantwoord datagebruik Digitale Gracht
‘Verantwoord Datagebruik Digitale Gracht' heeft als doel de Amsterdamse grachten te herstructureren met een focus op verantwoordelijkheid, transparantie en publieke waarden.
Met dit project wil Amsterdam het beheer van haar grachten verbeteren, zodat het verantwoordelijker wordt en beter aansluit bij publieke waarden. We willen ervoor zorgen dat het systeem van grachten goed werkt voor iedereen, terwijl we ook de privacy en de rechten van mensen respecteren.
Evaluatie van de huidige opzet van Digitale Gracht Amsterdam
De gemeente Amsterdam werkt sinds 2017 aan het project 'Digitale Gracht'. Dit initiatief heeft als doel een netwerk op te zetten met verschillende sensoren en camera's om de bewegingen van pleziervaart en transportboten in de grachten te meten en te analyseren. De gegevens die via dit netwerk worden verzameld, bieden de gemeente niet alleen waardevolle inzichten in het gebruik van de grachten. Ze zijn ook belangrijk voor beleidsvorming en handhaving.
Tijdens het project kwamen er vragen over de verantwoordelijkheid en de evenredigheid van het huidige ontwerp. In de context van het 'Digital Gracht' project betekent 'verantwoordelijkheid' de mate waarin het project aansluit bij publieke waarden, zoals transparantie en het verantwoord omgaan van gegevens. 'Evenredigheid' gaat over of de middelen die aan het project worden besteed passen bij de doelen.
Om deze vragen te beantwoorden, is Responsible Sensing Lab gevraagd om de bestaande opzet van het project te evalueren en een voorstel te maken voor een meer verantwoord en evenredig alternatief. Het doel is om een balans te vinden tussen het mogelijk maken van veilig en soepel gebruik van de grachten en de waarden die Amsterdam belangrijk vindt te respecteren.
Door de huidige opzet van de Digitale Gracht nauwkeurig te evalueren, heeft RSL enkele knelpunten benoemd en stelt ze verantwoorde alternatieven voor. In ‘de volgende stap’ (zie sectie hieronder) helpen de betrokken onderzoekers ons om de kosten en de voor- en nadelen van verschillende alternatieven voor ons op een rijtje te zetten. Wij zullen de uitkomsten met interesse bestuderen en de noodzakelijke maatregelen nemen.”
— Martijn Kobus, Product Owner, Gemeente Amsterdam
Kernvragen en doelstellingen
Tijdens dit project hebben we ons gericht op de volgende belangrijke vragen:
Wat kunnen we blijven doen?
- Het beoordelen van de aspecten van het huidige 'Digitale Gracht' project die goed aansluiten bij de doelen van de stad en wat de samenleving belangrijk vindt.
Wat kunnen we op een meer verantwoorde manier doen?
- Mogelijkheden identificeren om het ontwerp, de werking en de gegevensverwerking van het project te verbeteren, zodat het beter voldoet aan principes zoals transparantie en verantwoord gebruik van data en technologie.
De resultaten staan in een uitgebreid adviesrapport.
Samenwerking en betrokkenheid
We hebben samengewerkt met verschillende belanghebbenden, waaronder teamleden van het Responsible Sensing Lab, Team Digitale Stad en externe onderzoekers van de TU Delft, zoals prof. dr. ir. Marijn Janssen (Hoogleraar ICT & Bestuur). De samenwerking en input van deze partijen waren belangrijk voor de voortgang van het project.
Volledig rapport
Het rapport presenteert de uitkomsten van ons onderzoek gericht op het evalueren en voorstellen van alternatieven voor het Digitale Gracht systeem en het bijbehorende 'binnenhavengeld' (BHG) betalingsproces. Dit onderzoek is gedaan in samenwerking met experts van de TU Delft, in opdracht van de gemeente Amsterdam. We hebben ons gericht op het vinden van knelpunten en het voorstellen van alternatieven die verantwoord zijn.
Het rapport is opgebouwd uit:
- Hoofdstuk 1: Inleiding
- Hoofdstuk 2: Onderzoeksmethoden
- Hoofdstuk 3: Overzicht van het Digitale Gracht systeem
- Hoofdstuk 4: Het betalingsproces
- Hoofdstuk 5: Geïdentificeerde problemen en aanbevelingen
- Hoofdstuk 6: Mogelijke vervolgprojecten
De volgende stap
Op dit moment voeren we de "Analyse van reductie van sensoropstelpunten voor Digitale Gracht Amsterdam" uit. Twee onderzoekers van de TU Delft, Winnie Daamen en Yufei Yuan, onderzoeken de relatie tussen het aantal, de locatie en het type sensoren. Ze bekijken welke informatie de gemeente nodig heeft, welk type sensoren daarvoor nodig zijn, welke informatie de bestaande sensoren op dit moment kunnen leveren en of er meer verantwoorde alternatieven zijn. De resultaten van deze analyse worden gebruikt voor een mogelijke herziening van het Digitale Gracht programma.
Marijn Janssen
Full professor ICT and Governance at the Technology, Policy and Management Faculty at TU Delft
Girish Vaidya
Postdoctoral researcher at TU Delft
Fabian Geiser
Project Manager
Martijn Kobus
Product Owner / Data Scientist bij Gemeente Amsterdam
Thijs Turèl
Initiatiefnemer Responsible Sensing Lab en programmamanager bij AMS Institute
Ga naar andere projecten:
Responsible Sensing Toolkit
Verantwoord gebruik van sensoren in de openbare ruimte in 6 stappen.
Eindrapport Pilot Shuttercams ArenA
De resultaten van de pilot met Shuttercams zijn bekend. Om de drukte in de openbare ruimte bij de Johan Cruijff ArenA in de gaten te houden op een manier waarbij sociale waarden als privacy in acht worden genomen, testten we twee Shuttercams. Hoe reageerden professionals, activisten en voorbijgangers op deze interventie?