Bouwgeluid onder de loep: slimme sensoren om geluidoverlast te begrijpen

Hoe kunnen we geluidsoverlast in stedelijke gebieden beter identificeren en verminderen? Deze pilot gebruikt slimme sensoren om bouwlawaai in Amsterdam te monitoren.

In kaart brengen van bouwoverlast

In een stad waar letterlijk en figuurlijk gebouwd wordt aan de toekomst, wordt het steeds moeilijker om de stilte te bewaren. Amsterdam kent al langer een uitdaging als het gaat om geluidsoverlast, en vooral bouwgeluid speelt hierin een hoofdrol. Het veroorzaakt slapeloosheid, stress en vermoeidheid bij bewoners.

Responsible Sensing Lab (RSL) en het Team Uitstootvrije Mobiliteit van Ruimte en Duurzaamheid (R&D) van de gemeente Amsterdam lanceren een pilot waarbij sensoren worden gebruikt om bouwgeluid niet alleen te meten, maar ook beter te begrijpen. Om zo tot verantwoordelijke oplossingen en beleid te kunnen komen.

Te veel geluid in de stad kan leiden tot serieuze overlast voor bewoners en zelfs gezondheidsklachten veroorzaken. Met dit programma willen we beter begrijpen welke bouwgeluiden er precies zijn. Meer inzicht kan op termijn bijdragen aan het verminderen van hinder, bijvoorbeeld door stillere technieken toe te passen.”
— Carlo Schoonebeek, Senior beleidsmedewerker R&D, Gemeente Amsterdam

Identifying Construction Sounds - Responsible Sensing Lab

Identifying Construction Sounds - Responsible Sensing Lab 2

Voorbeelden van bouwactiviteiten in Amsterdam

Doel: Beter inzicht in bouwgeluid

Traditionele geluidsmeters registreren vooral decibellen. Maar geluidsbeleving draait om meer dan volume alleen: ook toonhoogte, ritme en de bron van het geluid spelen een grote rol. Met deze pilot, opgezet door AMS Institute, willen de onderzoekers verder kijken dan cijfers alleen.

Het project ontwikkelt een oplossing die bouwgeluiden niet alleen registreert, maar ook automatisch herkent en koppelt aan de bron. Hoe? Met een innovatieve geluidssensor die ontwikkeld is door de TU Delft. Deze sensor meet onder andere luidheid, scherpte en andere akoestische kenmerken — en kan die informatie realtime classificeren.

Dat is waardevol, want geluidsoverlast hangt niet alleen af van hoe hard iets klinkt, maar ook van 1) het type geluid (is het hoog of laag, constant?) en 2) de bron (denk aan heien of boren). Hoe specifieker de informatie, hoe bruikbaarder voor zowel aannemers als bewoners. Ook beleidsmakers kunnen met die inzichten gerichter optreden tegen hinderlijke geluidsbronnen.

Een bijkomend doel is het verder testen en verfijnen van de sensor. Kan bouwgeluid goed worden onderscheiden van andere stedelijke geluiden, zoals verkeer? Dat is een van de kernvragen van deze proef.

Voorbeelden van bouwoverlast

Boren (wav)

Kort geluidsfragment

Heien (wav)

Kort geluidsfragment

Projectdetails

Elke sensor bevat een microfoon (ICS-43434) die in staat is om zowel het aantal decibellen te meten als geluiden te herkennen. Alle verwerking gebeurt lokaal op de sensor zelf — er wordt dus geen audio opgenomen, opgeslagen of verzonden. Tijdens het Inter.noise-congres 2024 in Nantes werd deze sensor gepresenteerd als open hardware en gedeeld met een internationaal wetenschappelijk publiek.

De sensoren worden geplaatst op vier verschillende bouwplaatsen in Amsterdam Oost, Zuid en West. Elke locatie vertegenwoordigt een ander type bouwactiviteit: nieuwbouw, sloop, tramwerk en renovatie. Zo ontstaat een breed beeld van het Amsterdamse bouwgeluid. De pilot loopt vier weken, vanaf mei 2025.

Op 4 locaties in Amsterdam zijn sensoren geplaatst - Foto's door Girish Vaidya

Verantwoord meten en analyseren

Ethische keuzes staan centraal binnen dit project. Geluidskenmerken worden uitsluitend op de sensor verwerkt. Er wordt geen ruwe audio opgeslagen of gedeeld. Bovendien wordt zowel de hardware als de software van de sensor open-source beschikbaar gesteld – een bewuste keuze voor transparantie en samenwerking met andere onderzoekers en steden.